2024-04-17
Қырҭтәыла апарламент ала актәи аҧхьарала „Атәым анырра аартызаара иазку" азакәанпроект адкылара сахцәажәар сҭахуп. Апарламенттә дискуссиа даҽазнык аанарҧшит «Атәым анырра аартызаара иазку» азакәанпроект иаҿагыло ҳоппонентцәа аргументқәа шрымам. Аиашаз, ари азакәанпроект европатәиуп, избанзар уи шьаҭас иамоуп европатәи апринцип хада, лымкаала - аартызаареи аҳасабырбареи. Ари азакәанпроект егьқырҭуоуп, избанзар, Қырҭтәыла аҳәынҭқаррара апринцип хада - аҳәынҭқарра амилаҭтә хьыҧшымра ахьчоит. Азакәанпроект хықәкы заҵәык ауп иамоу - атәым мчы аинтересқәа мҩаҧызго аиҿкаарақәа дара ироузгьы инырхызгьы аҧара есышықәса адекларациа ианырҵароуп. Уи аартызаара аминималтә стандартуп, ҳазынтәгьы ибзианы иаадыруеит Америка аартызаара аганахьала иаҳа акырӡа иџьбароу астандартқәа шыҟоу, иара убас, Еврокомиссиагьы иаҳа иџьбароу астандартқәа ахьыҟаз азакәаанпроект иадгылеит, Евроеидгыла атәылақәа рацәа рҿы амч рымоуп иаҳа акырӡа иџьбароу астандартқәа змоу азакәанқәа.
Ишәгәалашәозар ҟалап, ҵыҧхгьы сынтәагьы амцҳәара иаҿын адыррақәа зегьы уезгьы иаартушәа, аҳәынҭқарратә усбарҭақәа иҳәынҭқарратәым аиҿкаарақәа ирызкны уезгьы аинформациа зегьы рымоушәа. Апарламенттә дискуссиа аангьы еилкаахеит дара амц шырҳәоз. Ҳара быжь-аиҿкаарак ирызку аинформациа ааҳарҧшит, ишеилкаахаз ала, арҭ аиҿкаарақәагьы 18% мацара рфинансқәа аадырҧшит, аҳәынҭқарратә усбарҭақәа егьи аҧара иазкны изакәызаалак информациак рымам. Иара убас, иҳәынҭқарратәым аиҿкаарақәа реиҳара зынӡаскгьы рхашәала аргаматәра рҭахым. Имариоу зҵаарак иқәыргылатәуп - аӡәы аҧара имхны иныухуазар, ажәлар уи рдыруазар изуҭахыми? Аҧара угоит, аҧара иныухуеит, абри зегьы ажәлар изырцәыуҵәахуеи? Намысла иҟауҵозар, ажәлар абри зегьы рдыруазар изуҭахыми. Ари азҵааразы аҭак иҟам - намысла аус ууеит ҳәа угәы иаанагозар, аҧара угоит, аҧара иныухуеит, уи ажәлар идурбар изуҭахыми? Аиашаз, ари азҵааразы аҭак иҟам.
Абри азакәанпроект изҧырхагахода ҳәа шәсазҵаауазар, ишәасҳәоит. Аартызаара аӡәгьы изиҧырхагахом, аҩыза, аҕа ҳәа еилых ҟамҵакәа. Аартызаара зегьы ирзеиҟароу ҭакҧхықәроуп - аҩыза изгьы аҕа изгьы, намыс змоугьы, намыс змамгьы асубиектқәа рзы. Қырҭтәыла аиҳабыра ажәлар рзы иаартуп, ҳара аиҳабыра рықәҵарақәа зегьы аргама ицәыраагоит, уи иаанагом ҳара аӡәы ҳаиҿагылоит ҳәа. Аартызаара рахьаӡа иргыланы аҩызцәеи ажәлари рҿаҧхьа аҳасабырбаразы аҧхықәроуп.
Урыстәыла иадгыло амчқәа Қырҭтәыла ирымоу анырра иазкны ишәгәаласыршәар сҭахуп 2012 шықәса инаркны, 2012, 2013, 2014 шықәсқәа рзы амилаҭтә алхрақәа шымҩаҧгаз, усҟан Урыстәыла иадгылаз апартиақәеи акандидатцәеи алхрақәа рҿы, 20 наӡына раҟара абжьқәа ргон. Ҳара анапхгара анаҳга раҧхьатәи ашықәсқәа рзы абри аҩыза аҭагылазаашьа иҟан. Иахьа, Урыстәыла иадгыло амчқәа аполитикатә қәыҧшылараҿы зынӡаскгьы иҟам. Аҵыхәтәантәи аамҭазы аиҿкаара заҵәык - „Альт-инфо" активра аанарҧшуан, иахьа ари аиҿкаарагьы аегзистенциатә проблемақәа амоуп.
Убри аҟынтә, ибзиаӡаны иубарҭоуп иҳаҩсыз 12 шықәса рыҩныҵҟа иаҭахыз зегьы шыҟаҳҵаз абри аконкреттә хырхарҭала аҳәынҭқарра ахьыҧшымра ашәарҭара иҭамгыларц азыҳәан, аиашаз, ҳара ари алҵшәа ҳауит. Аха, ҳәарада, „Атәым анырра аартызаара иазку" азакәангьы ари ахырхарҭала ацхыраара ду ҳнаҭоит.
Иара убас, иазгәасҭар сҭахуп Қырҭтәыла ахьыҧшымра еиуеиҧшым ахырхарҭақәа рыла апроблемақәа шамоу, конкретла ари азҵааразы аилыркаарақәа рыҟаҵара сҭахым. Абри ахырхарҭалагьы, аобиективтә мзызқәа рымшала, „Атәым анырра аартызаара иазку" азакәан, еиуеиҧшым аганқәа рыла аҳәынҭқарратә хьыҧшымра аиқәыршәараҿы акырӡа иҳацхраауеит.
Мраҭашәара сазааҭгылар сҭахуп - аоппозициаа ари азҵаарагьы иалацәажәоит, ҳара мраҭашәара ҕашақә ҳахәаҧшуазшәа аадырҧшыр рҭахуп. Еиҭасҳәар сҭахуп, аартызаара - аҩызцәеи аҕацәеи реилыхразы иҟоу акритериқәа иреиум. Раҧхьа иргыланы, аҩыза даартызароуп, аҩыза уи азыҳәан аҭакҧхықәра идуп ақырҭуа жәлар рҿаҧхьа.
Ҳара аханатәгьы ҧырхага злоу принципқәак ҳрылацәажәон, ҳпартниорцәа ари азҵааразы иаартны ҳрацәажәон, ҳзыргәамҵуаз раҳҳәон. Ҳара, аргама ҳпартниорцәа ҳрыҳәон дара русура аргаматәра иақәшаҳаҭхарц. Ақәыргәыҕрақәа иҟан, аха, рыцҳарас иҟалаз, аартызаара уезгьы еиқәыршәамызт. Даҽазнык ишәгәаласыршәар сҭахуп ҳара зегьы реиҳа ҳзыргәамҵуаз, уажәгьы ҳзыргәамҵуа ҧырхагара злоу апринципқәа, сара иҳәынҭқарратәым аиҿкаарақәа русура ауп сызлацәажәо. Иаартны иаҳҳәозар, раҧхьа иргыланы, 2020-и 2022-и шықәсқәа рзы иҳәынҭқарратәым аиҿкаарақәа ҩынтә Қырҭтәыла ареволиуциа аиҿкаара рҽазыркит. 2020 шықәсатәи апарламенттә алхрақәа рышьҭахь Қырҭтәыла иҟалаз ахҭысқәа ибзианы иҳгәалашәоит. Еицҵаратәны абыжьқәа рыҧхьаӡара алҵшәақәа ишҧаршеиз, уи азхаҵаразы хәымчыбжь шырҭаххаз, иара убас, Алхратә комиссиа хада алхрақәа рылҵшәақәа икьасаны ицәырнагазшәа аинформациа ҧаршеи шаладырҵәоз. Абри зегьы ашьаҭала, дара аихшьаала ҧаршеи цәырыргеит арҭ алхрақәа аҭоурыхаҿ зегьы иреицәаз алхрақәа ракәызшәа - уи дара ицәырыргаз аихшьаала аҟынтә ацитатоуп. Абри зегьы арадикалтә оппозициаа рзы шьаҭас иҟалеит дара асаботаж иалагарц, апарламент иаламларц азыҳәан. Насгьы, аҵыхәтәаны, абарҭ иҳәынҭқарратәым аиҿкаарақәа ицәырыргаз аихшьала ҧаршеи амшалоуп ҳара Аконституциа иаҿагыло, ҳзинқәа лазырҟәо аполитикатә аиқәшаҳаҭра анапаҵаҩра зҳақәшәаз, убри амшалоуп амуниципалтә алхрақәа рҿы 43 наӡынатәи абариер ҳшақәшаҳаҭхаз, изаамҭаным алхрақәа мҩаҧыргар рҭахын, абри ауп ари апроцесс хықәкыс иамаз, дара ажәлар рҭаххара иаҿагыланы, атәыла анапхгара рыҧсахыр рҭахын, аха, ирылымшеит. Уи раҧхьатәи ареволиуциатә аҽазкра акәын, егьи аҽазкрагьы шәгәалашәозар ҟалап, 2022 шықәса рашәарамзазы иҟалаз ахҭысқәа ибзианы иҳгәалашәоит, усҟан, иашьашәалоу ахыҵхырҭақәа рҟынтә аҧара згоз абарҭ иҳәынҭқарратәым аиҿкаарақәа, ишиашо асценашҟа ихаланы, аиҳабыра рамхреи дара рхаҭа рҽалархәрала атехникатә аиҳабыра аиҿкаареи иаҳәеит. Уи ишиашоу ареволиуциатә процесс аҽалагалара, ишиашо аполитика аҽалагалара ауп иаанаго, ишаҧу еиҧш, иҳәынҭқарратәым аиҿкаарақәа уи аҟаҵара рыхәҭам, аха, дара ақәҿиара иақәгәыҕуан, убри аҟынтә, акгьы иазымхәыцкәа, абри аҩыза аформала, ишиашо ареволиуциатә процесс рҽаларгалеит. Еилыкка исҳәар сҭахуп, усҟан „Атәым анырра аартызаара иазку" азакәан амч амазҭгьы, иҳәынҭқарратәым аиҿкаарақәа абри зегьы рзыгәаҕьомызт, адонорцәа ррепутациа иаҳа иеиҷаҳауан, аха, рыцҳарас иҟалаз, усҟан „Атәым анырра аартызаара иазку" азакәан амч амамызт, ҳхьыҧшымра абас ирҕәҕәаны ихьчамызт. Ареволиуциа аҽазкра ауп раҧхьа иргыланы ҳзыргәамҵуаз.
Иҳәынҭқарратәым аиҿкаарақәа аиашахаҵаратә уахәама ажәылареи уи ахьӡ аларҟәреи рҽазыркуан. Иҳаҩсыз ашықәсқәа рзы абри аҩыза иакымкәа аҽазкрақәа аабеит. Араагьы агәра ганы сыҟоуп усҟан „Атәым анырра аартызаара иазку" азакәан иҟазҭгьы, иҳәынҭқарратәым аиҿкаарақәа рхатә донорцәа абри аҩыза ирҧхашьагоу аҭагылазаашьа ишҭадмыргылоз. Ақырҭуа жәлар аконкреттә донор аҧара ззоуижьҭуа иҳәынҭқарратәым аиҿкаара акыршықәса рыҩныҵҟа аиашахаҵаратә уахәама ишажәыло анырбо, ҳажәлар абарҭ адонорцәа ишҧарызныҟәо. Рацҳарас иҟалаз, араагьы „Аартызаара иазку" азакәан иҟамызт, аконкреттә иҳәынҭқарратәым аиҿкаарақәа акгьы иацәымҧхашьакәа, иаартны аиашахаҵаратә уахәама иажәылон. Насгьы, даҽа зҵааракгьы даараӡа ҳаргәамҵуан, аиашахаҵаратә уахәама ажәылара инаваргыланы, аконкреттә иҳәынҭқарратәым аиҿкаарақәа, Қырҭтәыла аҵакырадгьылаҿ, арелигиатә асахьа аҭаны, аполитикатә интервенциа иазку ауснагӡатәқәа ирыдгылоит, иара убас, иҳәынҭқарратәым аиҿкаарақәак Қырҭтәыла арелигиатә екстремизм иацхраауаз ауснагӡатәқәа ирыдгылон. Арелигиатә екстремизмла иалкаау аиҿкаарақәаа реиқәыҧхьаӡара сҭахым, урҭ рдукатгьы еиҧҟьарада мрҭашәаратә хыҵхырҭак аҟынтә аҧара изоурыжьҭуан. Сара агәра ганы сыҟоуп Қырҭтәылаҿ акыршықәса раҧхьагьы „Атәым анырра аартызаара иазку" азакәан иҟазҭгьы, абарҭ аконкреттә аиҿкаарақәа иаартны аҳәынҭқарратә интересқәа рыҿагылара шырзымгәаҕьуаз, рдонорцәа абри аҩыза аҭагылазаашьа иҭадыргыломызт. Рыцҳарас иҟалаз, дара, иаартны, ЛГБТ апропаганда иалахәып, ари апропаганда изламҩаҧырго аформагьы ҽеим. Қырҭтәыла азинқәа зегьы ихьчазароуп. Араҟа азинқәа рыхьчара акәӡам аус злоу, уи ишиашо, ЛГБТ апропагандоуп, аконкреттә иҳәынҭқарратәым аиҿкаарақәа ари апроцесс иалахәып. Араагьы агәра ганы сыҟоуп афинансыркра аартызҭгьы, иҳәынҭқарратәым аиҿкаарақәа абри аҩыза аформала ари апропаганда аҽалархәра рцәыуадаҩхон, рхатә донорцәа ррепутациа иазхәыцуан, дара ринтересқәа ракәымкәа, аҳәынҭқарреи ажәлари ринтересқәа иаҳа рызхәыцра рықәшәон.
Ҳзыргәамҵуа анеҩстәи азҵаарагьы иадҳәаланы ҳпартниорцәа иаартны ҳгәынамӡара раҳҳәеит - аконкреттә иҳәынҭқарратәым аиҿкаарақәа астратегиатә економикатә проектқәа рымҩаҧгара иаҧырхаган, убри амшала, иаҳҳәап, ҳенергетикатә хьыҧшымра иадҳәалаз аинтерес азарал аиуит. Аконкреттә иҳәынҭқарратәым аиҿкаарақәа ари апроцессгьы иалахәын. Араагьы сгәы ишаанаго ала, „Аартызаара иазку" азакәан иҟазҭгьы, ҳенергетикатә интересқәа абас ламысдарала рыҿагылара рцәыуадаҩхон, араагьы рдонорцәа реиҷаҳара рықәшәон.
Даараӡа ҳзыргәамҵуаз анеҩстәи азҵааразгьы ҳпартниорцәа хгәынамӡара рзааҳарҧшит, аха, дара абри зегьы изакәызаалак ақәҿыҭрак арымҭеит, аартызаара аганахьалагьы - аҳәынҭқарратә институтқәа рдискредитациа иазку асистематә аҽазкра. Ҷыдала иржәылон аӡбарҭеи аполициеи. Арҭ ауаа астигматизациа ргәамҧхоушәа убарҭоуп. Шәара ибзианы ишәгәалашәоит дара ихжәаны, асоветтә методқәа рыла, арҭ аинститутқәа, ҷыдала аӡбарҭа астигматизациа шырҭахыз, аполициа адискредитациазы еиҧҟьарада аус руан. Дара ибзианы ирдыруеит аҳәынҭқарра еилаҳар уҭахызар, раҧхьа иргыланы, азинхьчаратә структурақәа ишырбгатәу. Убри аҟынтә, NGO-қәа аҳәынҭқарратә институтқәа иржәылон, астигматизациеи рыхьӡ аларҟәреи рҽазыркуан. Араагьы еиҭасҳәоит - афинансыркра аартызҭгьы, усҟан „Атәым анырра аартызаара иазку" азакәан амч амазҭгьы, NGO-қәа абас иаартны аҳәынҭқарратә институтқәеи ақырҭуа ҳәынҭқарреи ржәылара рзыгәаҕьомызт ҳәа сгәы иаанагоит, адонорцәагьы иакәым аҭагылазаашьа иҭадыргыломызт.
Иара убас, 2022 шықәсазы NGO-қәа аҩбатәи афронт акампаниа иаартны иадгылеит. Дара аибашьра ианалагаз раҧхьатәи амшқәа индыркны асанкциақәа рышьақәыргылареи, аиҳабыра рофициалтә ақәшаҳаҭрала Украинаҟа аибашьцәа рдәықәҵареи иаҳәон, уи ҳтәыла аекономика акаҳара акәын иаанагоз. Раҧхьатәиҵәҟьа ашықәс азы ҳекономика 10%-ла икаҳауан, ҳекономика миллиардла адоллар ацәыӡуан, аковид аан ҳара минус 6.5% ҳаман, раҧхьатәи ашықәсҵәҟьа азы ҳекономика 10 наӡынала икаҳазҭгьы, уи иахылҵуаз шәхахьы ишәзаагома? Аекономикатә коллапс - абри акәын дара хықәкыс ирымаз. Егьи аҳәара аиҳабыра рофициалтә ақәшаҳаҭрала Украинаҟа аибашьцәа рдәықәҵара иазкын, уи Қырҭтәыла ала ишиашо аибашьра аҽалагалара акәын иаанагоз.
Ишәгәаласыршәар сҭахуп аконкреттә NGO-қәеи иашьашәалоу апартиақәеи абри зегьы ишаҳәоз, иара убас, даҽазнык ишәгәаласыршәар сҭахуп лидерк ифразы, ажәа-ажәала ишәзеиҭасҳәоит - „Урыстәыла Украинаҿ имҩаҧысуа аибашьраҿы иаҵахоит. Уаҟа аресурсқәа рызхом, убри аҟынтә, ахырхарҭақәа зегьы рыла аибашьра изалагом. Абри алшара ахархәаразы иҳалшо зегьы ҟаҳҵароуп". Уажәы, абри аконкреттә NGO алидер, дыҧхамшьакәа, аурыс интересқәа рзы дҳацәажәоит. Абарҭ ауаа роуп 2008 шықәсазы аурыс атанкқәа Қырҭтәылаҟа иаазгаз, 2022 шықәса жәабран-хәажәкыразгьы, уи анеҩсгьы иҟарҵоз аҳәамҭақәа зегьы абри аҩызаҵәҟьа ахықәкы рыман.
Абарҭ NGO-қәа, Украина анапхгара ахаҭарнакцәа аҩбатәи афронт аартразы иҟарҵоз ааҧхьара ахаангьы иақәымӡбацт. Қырҭтәыла аҩбатәи афронт аартра рҭахымзҭгьы, арҭ аҳәамҭақәа ирықәыӡбар акәын. Қырҭтәыла аҩбатәи афронт аартра иазкыз ҳәамҭакгьы, ахаангьы иақәымӡбацт. Сара агәра ганы сыҟоуп усҟан „Атәым анырра аартызаара иазку" азакәан иҟазҭгьы, арҭ аиҿкаарақәа аибашьра апропаганда шырзымгәаҕьуаз, араагьы рхатә донорцәа иреиҷаҳауан.
NGO-қәа Қырҭтәыла аполитикатә ҧсҭазаараҿы арадикализми аполиаризациеи ахадаратә хыҵхырҭақәа иреиуп. Уи зегьы иҳамбои, изакәытә ҳәамҭақәоу иҟарҵо жәдыруеит. Зегьы реиҳа ибеиу NGO-қәа рлидерцәа „Феисбуқ" аҿы рдаҟьақәа шәрыхәаҧшыр, агәра жәгоит дара Қырҭтәылаҿ аполиаризациа ахадаратә хыҵхырҭақәа ишреиу. Ҳара иаҳзеилкаауам, ганкахьала адеполиаризациа уанаҳәо, егьи аганахьала аполиаризациа уаназҿлымҳау. Ҳара фондк иадҳәалоу дипломатк ишиашо ари азҵаара иаҳҭеит, уи еицырдыруа афонд EED ауп, Европа адемократиа афонд. Дара, ишиашо аполиаризациа аҧара азоурыжьҭуан, EED аҧара зегьы, ишеибгоу иаркуп, аартызаара арбага - 0. Ҳәарада, ҳара ҳазҵааразы аҭак ҳмоуит. Аханатә иҳарҳәеит абри зеьы аргаматәра ҟалон ҳәа, аха, уи иахьанӡагьы иҟарымҵеит. Сгәы ишаанаго ала, аҵыхәтәантәи ашықәсқәа рзы „Атәым анырра аартызаара иазку" азакәан иҟазҭгьы, адонорцәагьы иаартны аполиаризациа аҧара азоужьҭра рцәыуадаҩхон, иашьашәалоу NGO-қәа ҳтәылаҿы абас иаартны аполиаризациа адгылара рцәыуадаҩхон.
Иҳәынҭқарратәым аиҿкаарақәа 2020-2022 шықәсқәа рзы ирҭахыз ҟарҵазҭгьы, ареволиуциала атәыла анапхгара рыхҳәара рылшазҭгьы, иахьа Қырҭтәыла, Украина аасҭа иаҳа еицәоу аҭагылазаашьаҿы иҟазаауан, аҭынчрагьы ҟаломызт, евроинтеграциагьы ҟаломызт. Анцәа сиаҭабууп дара рҽазкрақәа анагӡара ахьырмоуз азы.
„Атәым анырра аартызаара иазку" азакәанпроект, раҧхьа иргыланы, украинизациа аҟынтә Қырҭтәыла ахьчара - Қырҭтәыла ахьыҧшымра арҕәҕәареи атәыла иҭышәынтәалоу аҿиареи аиқәыршәара ауп изызку, уи Евроеидгылашҟа Қырҭтәыла аинтеграциазы зда ҧсыхәа иҟам ҭагылазаашьоуп. Украинизациа аҽацәыхьчара - Евроеидгылашҟа Қырҭтәыла аинтеграциазы зда ҧсыхәа иҟам ҭагылазаашьоуп, уи зыӡбахәы ҳәоу азакәанпроект ахықәкы хадоуп. Убри аҟынтә, уи Европантә Қырҭтәыла ацәыхарара акәымкәа, адәныҟаполитикатә ҳхықәкы хада - Евроеидгылашҟа аинтеграциа ҳазааигәанатәоит. Уи Евроеидгыла алаларазы зҵакы дуу ҭагылазаашьоуп.
Америкатәи европатәи аполитикцәа иҟарҵаз аҳәамҭақәа сырзааҭгылар сҭахуп, рыцҳарас иҟалаз, ҳәамҭак аҿгьы изакәызаалак аргументк аарҧшымызт. Шәара арҭ аҳәамҭақәа шәаҳаит, иаҳҳәап, Столтенберги Шольци иҟарҵаз аҳәамҭақәа. Иахьа иҵегьы аҳәамҭақәа ҟаҵан, иаҳҳәап, Қырҭтәыла аус зуа дипломатк аҳәамҭа ҟаиҵеит. Ҳазлацәажәо азакәан иаҿаургылаша аргументкгьы аарҧшымызт - аноль аргументқәа. Атекст ҳаицахәаҧшыр ҳалшоит, џьаргьы изакәызаалак аргументк иҟам. Ари азакәан европатәи апринципқәа ирҿагылоит ҳәа рҳәеит. Иарбан хәҭоу, иарбан хәҭаҷу, избан - аргументкгьы иҟам. Абри аҩыза аҭагылазаашьаҿы, ҳәарада, зыӡбахәы ҳәоу аҳәамҭақәа ҳара ҳаӡбара ҳаиҭахәаҧшырц азыҳәан шьаҭас изыҟаалом. Аргументк змам аҳәамҭақәа ҳара ҳаӡбара ҳаиҭахәаҧшырц азыҳәан шьаҭас изыҟаалом. Убри аҟынтә, рызынтәгьы даҽазнык ирыдазгалоит азакәанпроект иадҳәаланы адискуссиа амҩаҧгара. Уи аҵакы ду амоуп, избанзар, ақырҭуа жәлар ари азакәанпроект иадҳәаланы аинформациа наӡа роуроуп. Адипломатцәа роума, атәым политикцәа роума, ибзиаӡаны ижәбоит дара иаарту адиискуссиа шырҭахым, шәара ибзиаӡаны ижәбоит ақырҭуа политикцәа Қырҭтәыла апарламентаҿ адискуссиа иацәцар шырҭаху. Дара аҳәатәы рымамызт. Атәым дипломатцәеи аполитикцәеи ираҳаратәы исҳәар сҭахуп, ганкала, аргументқәа рыда аҳәамҭақәа рыҟаҵара ҟалом. Убри аҟынтә, рызынтәгьы даҽазнык иаарту адискуссиа рыдазгалоит. Ацҳаражәҳәаҩцәа ирҭахызар, аполиткиатә дебатқәа рҽаладырхәааит, мамзаргьы, атәым политикцәа, рызынтәгьы ауааҧсыра рҿаҧхьа иаарту адискуссиа рхы аладырхәыроуп, убри аҟынтә, сара иҟасҵаз ажәалагала амч амоуп.
Шәызынтәгьы ишәгәаласыршәар сҭахуп Қырҭтәыла ишыхәыҷу, аха, ихьыҧшым, иҧагьоу аҳәынҭқарра шакәу. Ақырҭуа жәлар рзы ахьыҧшымреи ахақәиҭреи иреиҳау принципк иҟам. Убри аҟынтә, аргументқәа цәырымгакәа адҵа ҳаҭаразы аӡәгьы азин иаҳҭом. Уи иаҵшьны иазгәасҭар сҭахуп, Қырҭтәыла аиҳабыра рнапхгаҩы иаҳасабала. 80-тәи ашықәсқәа рзы ҳанацәеи ҳабацәеи рабиҧара абри иаҿагыланы иқәҧон, ҳаргьы, ахаҭыри ахьыҧшымреи аҵыхәанӡа ҳарзықәҧоит, ҷыдала, иахьа, зхы иақәиҭу, ихьыҧшым аҳәынҭқарра анҳамоу.
35 шықәса раҧхьа ақырҭуаа Русҭавели имҩаду аҿы еизон ахьыҧшымра алозунгла. Дара асоветтә система аҟынтәи ахьыҧшымреи ахақәиҭреи иаҳәон. Уи парадоксуп, аха, иахьа Русҭавели имҩадуаҿ еиҭах акциақәа мҩаҧысуеит, аха, ахьыҧшымра арҧсыҽра алозунгла. Аҳәынҭқарра ахьыҧшымра ҳҭахым, доусы аҧара шнырхуа аадыруазар ҳҭахым, шәазхәыц, изакәытә парадоксу, ауааҧсыра рыхәҭак Русҭавели имҩаду ашҟа инаганы, доусы аҧара ишныхуа аадыруазар ҳҭахым ҳәа иддырҳәоит.
Исҭахым, сыблақәа сыркыр сҭахуп, ари аинформациа здыруазар сҭахым. Шәазхәыц, абри зегьы изакәытә парадоксу, изакәытә гаӡароу. Ари азакәанла акызаҵәык ауп иазҧхьагәаҭоу, Қырҭтәыла атәылауаа ахарџьқәа ирызку аинформациа рымазароуп, дара ауаа адәахьы идәылганы, иддырҳәоит ахарџьқәа ирызку аинформациа аадыруазар ҳҭахым, ахьыҧшымра ҕәҕәазар ҳҭахым ҳәа, аӡәы абра, иаартым афинансыркрала даҽазнык ареволиуциа амҩаҧгара иҽазикыр сҭахуп ҳәа ауаа иддырҳәоит. Уи парадоксуп, аха, фактуп.
Ахарџьқәа раргаматәра аӡәгьы ишиҭахым еилкаауп, аха, ҳара ҳхатә хықәкы ҳамоуп, ахаангьы хгак ҟамларцаз, атәыла аҿиара еетапқәа зегьы раан Қырҭтәыла амилаҭтә интересқәа ииашаны рҳәаақәҵаразы, Қырҭтәыла атәылауаа атәым аҕа ма аҩыза ҳтәылаҿы аныррас имоу рдыруазароуп.
Ҳгәы зыздуу ҳспортсменцәа ирыдҳәаланы жәақәак сҳәар сҭахуп, даргьы арҭ амшқәа рзы даараӡа ирықәыҕәҕәон. Атермин цәгьа схы иасырхәоит, аха, уезгьы исҳәоит - дара ирықәыҕәҕәон, аҧсадгьыл закәу ззымдыруа, ҩбаҟа шықәса раҧхьа Ҭорнике Шенгелиеи Хвича Кварацхелиеи ачарҳәаҩцәа ҳәа рзызҳәаз ауаа. Феисбуқ аҿгьы ижәбар шәылшоит усҟан ирзырҳәоз, насгьы уажәы ишрықәыҕәҕәоз. Ҭорнике Шенгелиеи Хвича Кварацхелиеи ирҿагыланы акампаниа шымҩаҧыргоз шәгәалашәоит, ҳгәы зыздуу абарҭ аспортсментцәа ачарҳәаҩцәа ҳәа рзырҳәон, абарҭ ауаа роуп уи ҟазҵоз, ашаҳаҭгақәагьы ҳамоуп, уажәы, аҵыхәтәантәи амшқәа рзы, абарҭ аҷкәынцәеи егьырҭ ҳспортсменцәеи ирықәыҕәҕәоит. Сара аспортсмен цыҧхьаӡа ажәа исҭоит Қырҭтәыла аиҳабыра, ианакәызаалак, иарбанзаалак аҭагылазаашьаҿы еснагь ишрыдгыло. Ҳшьапылампыласҩцәа Европа ачемпионатаҿ агәыҧтә етап аҟынтә ҧхьаҟа ианиаслак, ҕәҕәала ҳрыдгылазаауеит, даргьы иҳадгылазаауеит ҳара, ҳазынтәгьы ҳаидгыланы, Евроеидгыла алахәылас ҳаныҟало. Ҳгәы зыздуу аспортсментцәа зегьы даҽазнык аҳаҭырқәҵара ҕәҕәа рзаасырҧшыр сҭахуп. Еиҭасҳәар сҭахуп, аколлективтә „Амилаҭтә ҵысра" ахаҭарнакцәа ҳспортсменцәа рполитикатә аҳәынҵәа иадыргар рҭахуп, уи ҳәаа змам намысдароуп, арҭ ауаа уи ҟазшьас ирымоуп.
Иацтәи акциаҿы активра дуу аадырҧшит „Амилаҭтә ҵысра" ашьаарҵәаратә режим ахаҭарнакцәа - Ника Гварамиа, Гьаргь Вашаӡе, Адеишвили ихаҭыҧуаҩ, уҳәа, убас егьырҭгьы, дара иҳаракӡоу аметериақәа ирызкны иҳацәажәоит. Иацтәи акциаҿы Шоҭа Утиашвилигьы даҳбеит, 2011 шықәсазы иара иҟаиҵаз ибзианы ишәгәалашәоит, усҟан, амитингаҿ иршьыз ауаа рыҧсыбаҩқәа аҿхышәқәа ирықәиҵеит, иахьа ари ауаҩы апротесттә акциаҿы дгылоуп. Арежим ахаҭарнакцәа иршьыз ауаа рыҧсыбаҩқәа аҿҳәышәқәа ирықәырҵеит Утиашвили ихаҭа идҵала, иара иоуп уи зыӡбаз, аҿхышәқәа рхыбқәа рҿы ишьҭарҵеит, аимитациа ҟарҵеит арҭ ауаа машәырла иҭахазшәа. Абри ирҧхашьагоу Шоҭа Утиашвили иҧҳәыс, усҟан, ихьыҧшым амедиа аҟынтәи, акритикатә медиа аҟынтәи абри ацәгьаура арқьиара лҽазылкуан, иацы рҩыџьагьы акциаҿы игылан. Уи аламысдареи аҳәаадареи зыршаҳаҭуа фактуп. Насгьы, иацтәи акциа мҩаҧигон Кезерашвили иабхәанда, Чиқовани, иара иоуп акциа еиҿызкааз, Франклин иклуб алидерцәа дреиуп, уажәы ари аклуб даҽа хьӡык амоуп, атәым анырра агент, Зибзибаӡегьы уааҵәҟьа дыҟан. Иацтәи акциаҿы рхы иадырхәон Акерман ирҵагашәҟәы ибзианы идыру аритуалқәа - ианаамҭаз Акерман ихаҭарнакцәа абри аҩыза „атриукқәа" рыла иакымкәа атәылақәа руааҧсыра ржьеит, убри амшала арҭ атәылақәа рҿы ихьанҭаӡоу апроцессқәа иалагеит, аха, иахьа ақырҭуа жәлар аҧышәа ду рымоуп, абри аҩыза зыхә лаҟәу „атриукқәа" ҳажәлар рзы анырра рымам.
Аколлективтә „Амилаҭтә ҵысра" имҩаҧырго апсевдоевропатәи кампаниа иадҳәаланы сгәаангара шәасҳәар сҭахуп. Леван Хабеишвили, Ника Гварамиа, Губаз Саникиӡе, Ана Нацвлишвили, Саломе Самадашвили, уҳәа, арҭ ауаа Европа закәу анаҳдырҵо, хаҭала сара инысдырҵо аччара сакуеит, уи ҧхашьарами. Ҧаса арҭ ауаа Европа иаҿагылан, уажәы Европа адгыларатә кампаниа мҩаҧыргоит. Губаз Саникиӡеи Леван Хабеишвилии Европа адгыларатә кампаниа анымҩаҧырго аччара уадыркуеит.
Амедиахархәагақәа зегьы, зхы иақәиҭу амедиахархәагақәеи ажурналистцәеи ҭабуп ҳәа расҳәар сҭахуп, избанзар, рзанааҭтә усураҿы ишырҧырхагазгьы, раҳаҭыр шыладырҟәозгьы, ибзиаӡаны рус ҟарҵон. Дипломатк идымхаргьы, иҳәынҭқарратәым аиҿкаарак акәзаргьы, ажурналистцәа абас цәгьала рызныҟәара афакт аӡәгьы дақәымӡбит, рколлегацәа сагьрылацәажәом. Абри зегьы даараӡа иҧхашьароуп.
Аҵыхәтәаны, Аҩныҵҟатәи аусқәа рминистрра аусушьа сахцәажәар сҭахуп. Иацы Аҩныҵҟатәи аусқәа рминистрра Мерабишвили ма Гахариа дахагылазҭгьы, амитинг алахәылацәақәак рыҧсыбаҩқәа аҿхышә ахыбраҿ ижәбон, џьоукы рыбла рцәыӡуан. Арҭ ауаа имҩаҧыргоз аоперациақәа реиҳара ишхыркәшаз шәгәалашәоит. Аха, Анцәа имчала, иахьа Аҩныҵҟатәи аусқәа рминистрра дахагылоуп атәым мчы агент иакәымкәа, апатриотҵәҟьа Вахтанг Гомелаури, иара иреиҳаӡоу европатәи астандартқәа рыла аполициа аусура анапхгара азиуеит. Аполициа аусзуҩцәа зегьы ҭабуп ҳәа расҳәар сҭахуп, агрессиатә гәыҧқәа азинхьчаҩцәа ахьымӡҕ ддыргон, раҳаҭыр ладырҟәон, аха, ҳполицаицәа абри зегьы рычҳаит, инцидентқәак аламҵакәа иаҳҳәозар, ааи, инцидентқәак иҟан, ҳзинхьчаҩцәа иреиҳаӡоу европатәи астандартқәа рыла амитинг иалахәыз агрессиатә гәыҧқәа ирҿагылан. Зны-зынла аконкреттә ауааҧсыра аполицаицәа рахь иаадырҧшуаз агрессиа иузымчҳаратәы иҟан. Амитинг алахәылацәа аполицаицәа ирҿагыланы амч рхы ишадырхәозгьы, иацы аӡәгьы ааха ҕәҕәақәа имоуӡит. Ахәышәтәырҭашҟа инагаз ҩыџьа азинхьчаҩцәеи хәҩык акциа алахәылацәеи иаамҭаны амедицинатә цхыраара рыҭан, аҳақьымцәа уи азыҳәан ҭабуп ҳәа расҳәоит.
Ҳара атәылауаҩ цыҧхьаӡа ихә ҳшьоит, гәыкала акциа иалахәыз ауааҧсыра рыхә ҳшьоит. Иржьаз, ари азакәан иамыҧхьац, аха, уезгьы еиҭах азакәан иаҿагыло ауаа рыхә ҳшьоит. «Франклин иклуб» аҿы иржьаз ауаа рыхә ҳшьоит. Ауаа амчылареи апровокациақәеи рҽаларымгаларц ирыбжьазгоит. Избанзар, азин еилазго ауаа зегьы азакәан инақәыршәаны ахьырхәра ҕәҕәа роуеит. Аиашаз, арҭ апроцессқәа акулисақәа рҟынтә анапхгара роуеит, акулисақәа рҿы зҽызҵәахуа ауаа аҭакҧхықәра ҷыда рықәшәоит. «Атәым анырра аартызаара иазку» азакәанпроект адкылара аӡәгьы дзаҧырхагахом. Европаҟа ҳаҭырла, аартызаарала, ахьыҧшымрала - абри ауп ҳара девизс иҳамоу. Агәра ганы ҳаҟоуп аартызаареи ахьыҧшымреи абзоурала Евроеидгыла алалара шҳалшо. Убри аҟынтә, ҧхьаҟа, Европаҟа, ҳаҭырла!
Ателееилахәыра „Имеди", Манана Габелиа - Хымш ҵуеит апарламентаҿ азакәанпроект ишахәаҧшуа ҳацклаҧшуеижьҭеи, аамҭакала, апротест аабоит. Шәгәы ишҧаанаго, ари апроцесс перспективас иамои? Иара убас, сшәазҵаар сҭахуп, иацы Деви Ҷанкотаӡе азакәанҧҵаратә орган аҿы иҟаиҵаз аҳәамҭеи ааҧхьареи ҳаҳаит. Ишырҳәаз ала, ақәҧара нарыгӡоит. Иара убас, ареволиуциа иадҳәаланы Европарламент аҟынтә иҟаҵаз аҳәамҭа иазкны сшәазҵаар сҭахуп.
Аҧыза-министр - Апроцессқәа рынагӡара иадҳәаланы еиҭасҳәар сҭахуп, - ари апроцесс аҵыхәанӡа инаҳгоит, уи ҳаҳаҭыр иадҳәалоу зҵаароуп, ҳара ажәлар ринтересқәеи аҳәынҭқарра ахьыҧшымреи ҳахьчоит, ҳажәлар ржьара аӡәгьы азин иаҳҭом. Ҳәарада, ари апроцесс аҵыхәанӡа инаҳгоит. Ҵыҧх ҳара даҽа аӡбарак ҳадаҳкылеит, аха, сынтәа, ари апроцесс хымҧада аҵыхәанӡа инагатәуп, избанзар, раҧхьа иргыланы, ҳара Қырҭтәыла украинизациа ҳаҿагылоит, 2020-2022 шықәсқәа рзы иҟалаз ахҭысқәа уаҳа еиҭаҟалом. Аҵыхәтәаны, ари азакәан аҳәынҭқарра ахьыҧшымрагьы адонорцәагьы иахьчоит, избанзар, афинансыркра ианаартым NGO-қәа ииашамкәа аусура иалазырго, ихызхуа рацәоуп. Насгьы, уи адонорцәагьы ирзыманшәалам. Ари азакәан адонорцәагьы иахьчоит. Дара афинанстә аартызаара шырҭахым еилаҳкаауеит, аха, уи аҳәынҭқарратә хьыҧшымра мацараз акәым изаҭаху, уи даргьы ирҭахуп, рфинансқәа аартызаарц азыҳәан. Абри аҩыза аҭагылазаашьаҿы адонорцәа рхатә аҧара иахылаҧшыр рылшоит, аиҿкаарақәагьы адонорцәа рҧара ииашамкәа рхы изадырхәом - иаҳҳәап, апарализациаҿы ма арадикализациаҿы алагала ҟарҵар рылшоит, мамзаргьы, даҽазнык, ахынтәраан ареволиуциа аиҿкаара, ҳтәыла украинизациа рҽазыркыр рылшоит. Аартызаара - абри зегьы апревенциазы иреиҕьу хархәагоуп, уи адонорцәа рзы даараӡа ибзиоуп.
Ҷанкотаӡе иҟаиҵаз аҳәамҭа сазааҭгылар сҭахуп, аиашаз абри зегьы рҟазшьа аанарҧшуеит. Сара зегьы агәҽанҵара рысҭар сҭахуп, апровокациа ҟарымҵааит. Ҳара „Амилаҭтә ҵысра" рҟазшьа аадыруеит, дара иҟарымҵо акгьы иҟам, ари апартиа цәгьарас иҟоу зегьы ҟарҵахьеит. Иахьа иқәгыланы иҳараку аматериақәа рзы иҳацәажәо абарҭ апартиақәа, „Амилаҭтә ҵысра" иҟарҵоз ацәгьаурақәа, абаандаҩцәа рыргәаҟра, рышьра афактқәа уҳәа, абарҭ ацәгьаурақәа зегьы зҵәахуаз абарҭ апартиақәа иахьа иқәгыланы, иҳараку аматериақәа ирылацәажәоит. Лаҵара 26 шәгәалашәыршәа, Утиашвили аҿхышә ахыбаҿ ауаа рыҧсыбаҩқәа анышьҭеиҵа NGO-қәа иџьбараны аҳәамҭақәа ҟарҵеит. Усҟан дара GONGO-цәа ракәын, ҽакала иаҳҳәозар, аҳәынҭқарратә NGO-қәа. Иахьа дара даҽа политкиатә аиҿкаашьак рымоуп. Убри азоуп аартызаара аҵакы ду замоу. Аартызаара ари апроцесс еиҕьнатәуеит, NGO-қәа русушьа еиҕьнатәуеит. Уаанӡа русушьа аграк амазаргьы, аартызаара арҭ аиҿкаарақәа русушьа аиҕьтәра иацхраауеит. Деви Ҷанкотаӡе „Амилаҭтә ҵысра" алахәылацәа дреиуп, иара, ари аполитикатә гәыҧ изызхәыцуа машәырла иҳәеит. Убри аҟынтә, рызынтәгьы иџьбараны агәҽанҵара рысҭоит, игәаҕьны иарбанзаалак провокациак ҟарымҵааит. Рхатә политикатә интересқәа рымҩаҧгаразы баша ауааҧсыра рхы иадмырхәааит, ҷыдала, изакәызаалак шанск адымхаргьы, уигьы анрымам. Иахьа аҳәынҭқарра иахьаҭыҧу уаҟа игылоуп, 10 наӡынакгьы змам „Амилаҭтә ҵысра" ахатә коллективтә сателитқәа рылагьы, изакәызаалак провокациак рзыҟаҵом. Аҳәынҭқарра абри аҩыза аҽазкра цыҧхьаӡа иџьбараны иақәҿнаҭуеит. „Амилаҭтә ҵысра" анапхгараҿы ианыҟаз иҟарҵоз уажәы ирзыҟаҵом. Ихьыҧшым ақырҭуа ҳәынҭқарра уи еиҧш азин рнаҭом.
„ТВ Пирвели", Хаҭиа Самхараӡе - Раҧхьа иргыланы, европатәи аҽазышәарақәа ирызкны сшәазҵаар сҭахуп. Атәыла Евроеидгыла алахәылас иҟаларцаз, ақырҭуа азакәанҧҵара, хымҧада Евроеидгыла азакәанҧҵара иазааигәахароуп. Абри ахықәкы анагӡаразы, азакәанҧҵаратә орган аҿы азакәанқәа рацәа аҧсахрақәа рылагалоуп, аха, иахьа апарламент актәи аҧхьарала иаднакылаз азакәанпроект иадҳәаланы европатәи аструктурақәа рҿы ишырҳәаз ала, ари азакәан Қырҭтәыла Европаҟа инанагом, Евроеидгылахь Қырҭтәыла алалара иаҧырхагахоит - сара интересс исымоуп, Қырҭтәыла европатәи аҧеиҧш шәзаҧырхагои, избанзар, иаартны иҳарҳәеит абри азакәан ҳадаҳкылар, атәыла аиҿцәажәарақәа ралагара аетапашҟа изиасуам, ҳара Евроеидгыла алахәылас ҳзыҟалом ҳәа?
Аҧыза-министр - Адискуссиа хәыҷы мҩаҧаагап, дара ирҳәеит ари азакәан Евроеидгыла апринципқәа ирышьашәалам ҳәа, џьаракыр аргументк цәырыргама европатәи апринципқәа изрышьашәалам?
„ТВ Пирвели", Хаҭиа Самхараӡе - Иаҳҳәап Американтә шәыззыӡырҩыз аргумент шәзымхаӡои? Шольц иҿгьы шәыҟан.
Аҧыза-министр - Ақырҭуа жәлар, саргьы санрылаҵаны, аргументқәа ҳмаҳаит. Шәара сшәазҵаауеит, Шольц, Столтенберг, ма Евроеидгыла ахаҭарнакцәа рҳәамҭақәа рҟынтә аргументк сгәалашәыршәа ари азакәан Евроеидгыла азакәанҧҵара ма европатәи апринципқәа изырҿагыло азы, аргумент заҵәык ауп исҭаху.
„ТВ Пирвели", Хаҭиа Самхараӡе - Ауаа адыргақәҵа рыдырҷыблара, Қырҭтәыла аинтересқәа рзы аус зуа ауаа атәым тәыла аинтересқәа мҩаҧыргоушәа аарҧшра, абри аидеиа ауп Урыстәыла ирыдыркылаз абри азакәан иамоу.
Аҧыза-министр - Раҧхьа иргыланы, иазгәасҭар сҭахуп аурыс закәан аҿы америкатә азакәан атерминологиа ахархәара шамоу, асубиект ихьӡуп атәым агент ҳәа, убри аҟынтә, аурысцәагьы ари атермин рхы иадырхәит. Ақырҭуа закәан иадҳәаланы иазгәасҭар сҭахуп - ҳзакәан аҿы ари атермин иҟам. Ҳара ҳхы иаҳархәаз атермин Евроеидгыла аҿгьы ишәҧылоит, ари атермин ҳҧылоит Еврокомиссиантә ахәшьара бзиа зауз адокумент аҿгьы, егьырҭ атәылақәа рзакәанқәа рҿгьы. Убри аҟынтә, аргумент рымам, избанзар, ҳара ҳхы иаҳархәаз атерминологиа шәҧылоит Евроеидгыла аҩаӡараҟны еиқәыршәоу адокументқәеи Евроеидгыла иалоу атәылақәа рзакәанқәеи рҿы.
„ТВ Пирвели", Хаҭиа Самхараӡе - Аха, Евроеидгылаҿ ирыдыркылаз азакәан, дара-дара реиҿагылара акәымкәа, бжеиҳарала, Урыстәыла аҿагылара иазкуп. Шәара европатәи акапиталгьы Америкагьы шәырҿагылоит, избанзар ҳтәылаҿы иҳәынҭқарратәым аиҿкаарақәа реиҳара Европеи Америкеи рҟынтә афинансқәа роуеит.
Аҧыза-министр - Уи мцуп, аҭакҧхықәра наӡа схы иадҵаны ишәасҳәоит, абри зегьы мцуп. Еврокомиссиаҿ иргәаҧхаз азакәан зегьы ирызкуп, Евроеидгыла ахаҭа ада. Дара заҵә ирызкым, егьирахь, Урыстәылагьы, Америкагьы, Катаргьы, Исландиагьы, рызынтәгьы ирызкуп, Евроеидгылеи Евроеидгыла иалоу атәылақәеи рыда. Ишәҳәаз ииашам, шәара ишәҳәаз аргумент иаҧыхуп. Уаҳа аргумент шәымоума?
„ТВ Пирвели", Хаҭиа Самхараӡе - Ибзиоуп, даҽак сшәазҵаауеит, иҟалозар, арҭ амшқәа рзы аргументқәа рацәа ҳаҳаит...
Аҧыза-министр - Мап, мап, шәара исашәҳәа.
„ТВ Пирвели", Хаҭиа Самхараӡе - Аамҭа рацәа ҳцәыӡуеит.
Аҧыза-министр - Шәара аргументк сашәҳәа.
„ТВ Пирвели", Хаҭиа Самхараӡе - Ари азакәан иҳәынҭқарратәым аиҿкаарақәа атәымтәыла агентцәас иазханаҵоит....
Аҧыза-министр - Агент ҳәа џьара ианума? Уажәгьы амц шәымҳәои.
„ТВ Пирвели", Хаҭиа Самхараӡе - Амедиеи иҳәынҭқарратәым аиҿкаарақәеи атәымтәыла аинтересқәа мҩаҧызго ррестр аҿы арегистрациа иахысроуп, уи аурыс стандарт ауми? Абас ауми Урыстәылагьы ишалагаз, нас, ахҧатәи асектор иқәиҭымыртәит, абри аҩызаҵҟьа атерминологиоуп.
Аҧыза-министр - Мцуп, уаҟа атәым агент ҳәа атермин иҟоуп. Шәара шәхаҭа аманипулиациа шәықәшәоит, избан - аиашаз, ҳара ҳтерминологиа аурыс терминологиа еиҧшым, ҳара европатәи атерминологиа ҳхы иаҳархәоит. Убри аҟынтә, ари аргументгьы иаҧыхуп. Атерминологиа иадҳәаланы иазгәасҭар сҭахуп, - ҳара абри атермин ҳхы иаҳархәоит - атәым мчы аинтересқәа мҩаҧызго аиҿкаара, уи атермин акәымкәа, афакт аарҧшроуп. Ианаамҭаз, сара Германтәыла ари атемазы адиссертациа сыхьчеит, арҵагашәҟәқәа зегьы рҿы, аҵарадырратә усумҭақәа зегьы рҿы иануп - аҧара асоциалтә процессқәа ирыдҳәалазар, аполитика иҟоу иҟаму, зегьы дара роуп, аҧара иахылҵуеит анырреи аинтереси. Ари атәы иануп аелементартә арҵагашәҟәқәеи аҵарадырратә усумҭақәеи рҿы. Аҧара анырреи аинтереси ахьахылымҵуа қәыҧшыларак иҟам, убри аҟынтә, атәым мчы аинтересқәа мҩаҧызго аиҿкаара - уи атермин акәӡам, уи афакт аарҧшроуп. Афакт абасоуп ишыҟоу - аӡәы аҧара уиҭозар, уара ари аҧара ухы иаурхәоит иара иинтересқәа рымҩаҧгаразы. NGO-қәагьы абри астандарт рымоуп. Уаҵәы ҳара иҳәынҭықарратәым аиҿкаарак аҧара аҳҭар, ари аиҿкаара GONGO ахьӡарҵоит. Атермин . GONGO ишиашо еиҭаҳгар, аиҳабыратә иҳәынҭқарратәым аиҿкаароуп иаанаго. Қырҭтәыла аиҳабыра иҳәынҭқарратәым аиҿкаарак аҧара азоунажьҭыр, ари аиҿкаара, егьа аус бзиақәа ҟанаҵозаргьы, аекологиа ахьчара, зылшарақәа маҷу ауаа рыцхраара уҳәа, егьҟанаҵозаргьы, иаразнакҵәҟьа GONGO адыргаҷыда адырҷаблоит - уи аиҳабыратә иҳәынҭқарратәым аиҿкаарас иҟалоит, уи ииашоуп, избанзар, аиҳабыра иҳәынҭқарратә аиҿкаара аҧара азоунажьҭуазар, ари аиҿкаара аусура зегьы, ишиашо, аиҳабыреи аҳәынҭқарреи ринтересқәа иазкызаауеит. Аиҳабыра рҟынтә аҧара зауа аиҿкаарақәа NGO-қәа рстандартқәа рыла аиҳабыра ринтересқәа рымҩаҧгара еиқәдыршәоит. Қырҭтәыла аиҳабыра аҧара ззоурыжьҭыз аиҿкаара Қырҭтәыла аиҳабыра ринтересқәа мҩаҧнагозар, даҽа тәылак аиҳабыра аҧара ззоурыжьҭыз аиҿкаара атәым мчы аинтересқәа мҩаҧызго аиҿкаарас изыҟамлои?! Ари алогика мариами? Дара заҧыхра рылымшо аргументқәа рацәа ҳамоуп, убри аҟынтә, лабҿаба иубарҭоуп - ари азакәан акритика азуразы изакәызаалак шьаҭак иҟам, аноль. Ари азакәан акызаҵәуп иазҧхьагәанаҭо - аартызаара аминималтә стандарт, аиҿакаарақәа шықәсыкахь знык иашьашәалоу асаит аҿы адекларациақәа цәырыргароуп, уаҳа акгьы.
Иахьазы ари аинформациа аартым, иаҳҳәап, шәара аҵысра "Ҧхашьароуп" аҧара азҭо, изарҭо, шаҟа арҭо еилышәкаар шәҭаххар" ари аинформациа џьаргьы иҟам. Убри аҟынтә, аартызаара аганахьала аиашамрақәак иҟоуп, арҭ аиашамрақәа хымҧада ириашатәуп. Уажәы шәара ишәҳәаз зегьы шьаҭак шаҵам шьақәсырҕәҕәеит. Убри аҟынтә, ари азакәан иаҿаҳаргылаша аргументк иҟам. Ацҳаражәҳәаҩцәа аргументқәа рымазар, сара ажәалагала рысҭоит. Ҳара, ишиашоу, Аҳәынҭқарратә департамент аҟны адискуссиа зымҩаҧаагом, аха, араҟа ацҳаражәҳәаҩцәа иҟоуп. Дара ауаажәларра рҿаҧхьа аҳасабырбара рыҧхықәзар, аполитикатә дебатқәа рылахәызаара нарыгӡар рҭахызар, ҳазынтәгьы, ажәлар рҿаҧхьа, иаарту адискуссиа ҳхы алаҳархәып.
„ТВ Пирвели", Хаҭиа Самхараӡе - Ибзиоуп, еилкаауп, жәакала, шәара аурыс закәан шәадгыланы, уи америкатәуп ҳәа агәра ҳшәыргар шәҭахуп, адебатқәа шәҭахызар, ТВ Пирвели ахь шәнеи, уа адебатқәа мҩаҧаагап.
Аҧыза-министр - Уажәы ҳәоук аҿы 2 мцык шәҳәеит - актәи, ари азакәан аурыс закәаным, ҳара ҳзакәани аурыс закәани рҵакы еиҧшым. Аурыс закәан иану зегьы инарҭбааны ишәзеиҭасҳәар сылшоит. Урыстәыла иҟоу азакәан инақәыршәаны, аҳәынҭқарратә хылаҧшра ахаҭарнакцәа аконкреттә иҳәынҭқарратәым аиҿкаарашҟа инеины уаҟа итәар рылшоит, нас, ак ргәамҧхар, иҳәынҭқарратәым аиҿкаара зынзаскгьы аусура азин амырхыр рылшоит. Атермин атәым агент рхы иадырхәоит, ари атермин афизикатә хаҿқәа рзгьы, ауаа рзгьы рхы иадырхәоит. Рхы иадырхәоит абрендирра амеханизм, иаҳҳәап, аконкреттә хаҿык ателееилахәыра аефираҿ данықәгыло, уаҟа атитрқәа рҿы иарбазароуп ари ауаҩы, аконкреттә физикатә хаҿы, атәым агент шиакәу. Аконкреттә хаҿы ма иҳәынҭқарратәым аиҿкааразы ашьауҕатә ус хьацыркыр рылшоит - ҳара ҳҿы аурыс закәан абаҟоу? Ари азакәан аурыс закәануп ҳәа анышәҳәо, саҭамзааит, аха, уи мцуп, избанзар, ҳара ҳзакәан аурыс закәан излеиҧшу акгьыҟам. Қырҭтәылаҿ Саакашвили иоуп абри аҩыза апрактика алазырҵәаз, уаанӡа ҳтәылаҿы аполитикцәеи ажурналистцәеи абас аргама амц рҳәомызт. Саакашвили иоуп ари астандарт шьақәзыргылаз, - аргументк адымхаргьы, иумамзаргьы, аргама амц уҳәар ҟалоит. Ақырҭуа политикаҿы, амедиаҿгьы амцҳәара ҳармаҷроуп. Ҭабуп ҳәа шәасҳәар сҭахуп, избанзар, шәара иалашәырҵәаз аинформациа ҧаршеи аҳәатәы рацәа снаҭеит.
„ТВ Пирвели", Хаҭиа Самхараӡе - „ТВ Пирвели" ашҟа шәнеир, уаҟа адебатқәа наҳагӡоит....
Аҧыза-министр - Сара шәара шәҟны иахьа адискуссиа сыман, ауааҧсыра зегьы еилыркааит ҳәа сгәы иаанагоит.
„ТВ Пирвели", Хаҭиа Самхараӡе - Агәра ганы сыҟоуп ауааҧсыра зегьы шеилыркааз. Иацтәи акциа ҳалацәажәозар, иацтәи акциаан ихьанҭаӡоу афактқәа ҟалеит, аӡәы ивакьыҵқәагьы ҧырҵәеит, аҿар рыпҟеит, акадрқәагьы жәбазар ҟалап. Абри зегьы ашьҭахь шәара аҿар алекциақәа шәырзаҧхьароуп, иацы ишәыпҟаз астудентцәа ирашәҳәои, насгьы иахьа ишышәҳәаз ала, азакәан аҳәаақәа ирҭыҵуа ауааҧсыра зегьы ахьырхәра ҕәҕәа роуеит. Абри зегьы ашьҭахь, шәара алекциа аҧхьаразы астудентцәа шәышҧарызнеиуа, иацы ишәыпҟаз аҿар шәышҧарацәажәо, иахьа иҟалогьы аӡәгьы издырӡом.
Аҧыза-министр - Раҧхьа иргыланы, иазгәасҭар сҭахуп, ажәа аимырпра анышәҳәо, уигьы мцуп. Иацтәи акциаҿы аимырпра ҟамлеит, иацы аимырпра иабажәбеи? - 2011 шықәса лаҵара 26 рзы шәпартиа алахәылацәа аҿхышәқәа рхыбқәа рҿы аҧсыбаҩқәа шышьҭарҵаз шәхашҭма, убри ашьҭахь шәара ателееилахәыраҿ шәышҧацәажәо, абри апартиа иатәу ателееилахәыраҿ аус жәуеит, ажәлар рацәажәаразы аморалтә зин шәымоума абри аполитикатә партиа иатәу ателееилахәыраҿ аус аныжәуа. Шәара амораль алацәажәара азин шәымам. Шәара амораль иадҳәаланы ак аҳәара азин шәымам. Сара сморалтә ҭакҧхықәра иадҳәаланы иазгәасҭар сҭахуп, - раҧхьа иргыланы, уажәы ҳазлацәажәо азакәан ахы инаркны аҵыхәанӡа азинтә принципқәа ирышьашәалоуп, уи иаҿаҳаргылаша аргументкгьы аӡәгьы изцәыримгеит, шәаргьы ицәыршәымгеит. Аизара аимырпра ҳалацәажәозар, - аизара аимырпра мҩаҧган иреиҳаӡоу европатәи астандартқәа инрықәыршәаны, 3 инцидентк ҟалеит, уи даараӡа ҳгәы иалсит, аполицаицәа уаҳа рзымчҳазар ҟалап, аха, аахақәа ҳрылацәажәозар, араагьы амц шәҳәеит. 5-ҩык ахәышәтәырҭашҟа инаган, Агәабзиарахьчара аминистрра урҭ ироуз аахақәа ирызкны инарҭбаау аинформациа аланарҵәеит, аминистрра ари аинформациа аланарҵәеит аҳақьымцәа иҟарҵаз аихшьаала ашьаҭала. Араагьы амцҳәара шәаҿуп, ишәҳәо зегьы амораль аҳәаақәа ирҭыҵуеит. „ТВ Пирвели" „Амилаҭтә ҵысра" ртелееилахәыроуп, Хазараӡе аҧара азоуижьҭуеит, аха уи акгьы аҵанакәам, избанзар, Хазараӡеи „Амилаҭтә ҵысреи" аколлективтә политикатә мчык ауп, шәара абри аколлективтә амч амаҵ аныжәуа, амораль алацәажәаразы аморалтә зин шәымам.
Ателееилахәыра „Русҭави-2" - Саломе Зурабишвили „Би-Би-Си" аинтервиу аналҭоз ишылҳәаз ала, лара ари азакәан вето ақәылҵоит, лара лвето ажәлар рыбжьы ауп. Атәыла ахада абри лҳәамҭа иахышәҳәаауеи?
Аҧыза-министр - Саломе Зурабишвили лхаҭагьы атәым анырра агентуп. Убри аҟынтә, иашьашәалоу атәым мчы мацароуп, аглобалтә аибашьратә партиа мацароуп Саломе Зурабишвили лыбжьы зтәу, ҳара изныкымкәа уи ҳалацәажәахьеит. Ари азакәан жәлартә легитимациа иадҳәаланы ишәасҳәар сҭахуп, - фымз рышьҭахь апарламенттә алхрақәа мҩаҧысуеит. Арҭ алхрақәа, аамҭакала, ари азакәан иадҳәалоу ареферендум еиҧшхоит. Зегьы ибзиаӡаны ирбоит ақырҭуа уаажәларра 60% ари азакәан ишадгыло. Убри аҟынтә, рызынтәгьы алхрақәа ирзыҧшааит, Саломе Зурабишвили раҧхьа днаргыланы, аӡәгьы ақырҭуа жәлар рыхьӡала ацәажәара азин имам, избанзар, лара, ишиашо ақырҭуа жәлар лыҧсахуеит, атәыла Аконституциа еилалгоит.
„Мҭавари архи", Қеҭа Цицқьишвили - Шәара амедиа ирацәаны шәалацәажәеит, амедиеи амчылареи шәрылацәажәеит. Абрантә шәанцалак, ҧхынгәы 5 рзы, ма анеҩстәи амшқәа рзы иҟашәҵаз аҳәамҭақәа шәрыхәаҧшны, нас, амедиазы амчыларазы шәҳацәажәа, ҳара иҳҿагыланы амч рхы ишадырхәоз, ҳара-ҳара ҳшеидгылаз.
Аҧыза-министр - Сара амедиазы амчылара иааҧҵәаны сақәыӡбит. Шәара шәколлегацәа рзы амчылара шәақәымӡбит. Ари афакт иадҳәаланы аргама аҳәамҭҽа ҟашәҵама? Ибзианы исгәалашәоит, ҧхынгәы 5 рзы ажурналистцәа рзы амчылара аныҟала, бжеиҳарала, аоппозициатә медиа ахаҭарнакцәа рзы, усҟан атәыла анапхгара, хаҭала саргьы, ҳазынтәгьы ари амчылара ҳақәыӡбит. Егьырҭ ателееилахәырақәа рҟынтә шәколлегацәагьы ари амчылара иақәыӡбит, шәара иацгьы уи ҟашәымҵеит, иахьагьы иҟашәымҵеит.
„Мҭавари архи", Қеҭа Цицқьишвили - Боррели Варҳеии иҟарҵаз аҳәамҭақәа ирыдҳәаланы сшәазҵаар сҭахын, ҳпартниорцәа абри зегьы ашәқәа ркны шәанеиҧылозгьы ишәарҳәазар ҟалап...
Аҧыза-министр - Агәра шәсыргар сҭахуп, ашәқәа ркны имҩаҧгаз аиҧыларақәа раан аргама ирҳәаз ада уаҳа акымзаракгьы шырымҳәаз. Азакәан иаҿадыргылаша арагументқәа рымазар, аргама изырымҳәои? Уи еиҧш аргументқәа иҟам, избанзар, ари азакәан акоуп изызку - есышықәса адекларациа ахарҭәаара. Уи иадҳәаланы аргументқәа зыҟалом. Убри аҟынтә, ари азакәан аурыс закәануп ҳәа ианышәҳәо, уи мцуп.
„Мҭавари архи", Қеҭа Цицқьишвили - Арҭ ауаа, - мраҭашәаратә ҳпартниорцәа ишырҳәо ала, ари азакәанпроект азакәанс иҟалар, Қырҭтәыла ари азакәан рыдыркылар, Қырҭтәыла европатәи амҩа ашәарҭара иҭагылоит, евроинтеграциа апроцессаҿ шьҭахьҟа ицо шьаҿахар ауеит, „Ақырҭуа гәахәтәы" алахәылацәа абри аҩыза ашәарҭара шәымбаӡои, зранг ҳараку жәларбжьаратәи ҳпартниорцәа абас анырҳәо, ари амҩа ҳаздыркыр, нас, Қырҭтәыла иаҧсыхәеи?
Аҧыза-министр - Fри азакәан евроинтеграциа ишаҧырхагамхо агәра ганы ҳаҟамзҭгьы, жәаҳәарада уи ҳадаҳкыломызт. Агәра ганы ҳаҟоуп ари азакәан ҳтәыла евроинтеграциа ишаҧырхагамхо, уи еиҳангьы, европатәи аструктурақәа рахь ҳтәыла аинтеграциа иацхраауеит. Ҳара ҳҳәынҭқарра ахьыҧшымра ҳзымхьчар, Украина иахьыз ҳахьуеит - аҭынчрагьы ҟалом евроинтеграциагьы зыҟалом. Ари азакәан, раҧхьа иргыланы, евроинтеграциа иазку аҳасабтә анагӡара ауп изызку. Аҳхьыҧшымра иҟамкәа Европа узалалом. Евроеидгыла алахәылас уҟалар уҭахызар, раҧхьа иргыланы, ихьыҧшым аҳәынҭқарра умазароуп. Убри аҟынтә, ҳара агәра ганы ҳаҟоуп ари азакәан евроинтеграциа иадҳәалоу ҳинтересқәа рымҩаҧгара ишацхраауа, ҳажәлар уи рбоит. Ҳара имаҷымкәа ақәҧарақәа ҳархысхьеит, ҷыдала 2020-2021-2022, 2023 ашықәсқәа рзы, арҭ ақәҧарақәа аконкреттә алҵшәақәа рхылҵит, ҳажәлар ари апроцесс иаҵклаҧшуан. Аҵыхәтәантәи ашықәсқәа рзы ҳтәыла анапхгара ҳтәыла абарҭ алҵшәақәа азааргеит - раҧхьа иргыланы, апроблемақәеи ашәарҭарақәеи шырацәазгьы, ҳара аҭынчра ҳахьчеит, акрызҵазкәа аҽазкрақәа шыҟазгьы, атәылаҿ аилаҩынтәра аиҿакаара аӡәгьы азин иаҳамҭеит. Ишәгәалашәозар ҟалап, изаамҭаным алхрақәа рҭахын, ареволиуциа рҭахын, нас, Украина аибашьра ианалага ҳара ҳҟынтә ирҭахыз шәгәалашәоит. Аҭынчрагьы ҳахьчеит, насгьы, ҳтәыла, ҳнапаҿы, акандидат астатус аиуит. Уаанӡагьы, Ассоциациа иазку аиқәшаҳаҭра, DCFTA, авиза алиберализациа, аҵыхәтәаны акандидат астатус уҳәа, евроинтеграциа апроцессаҿ ҳтәыла иаиуз ақәҿиарақәа зегьы ҳара ҳхаан, ҳнапаҿы аиуит. Ус баша, имарианы, акымзаракгьы иара ахала имааит - ҳара абри зегьы ҳазықәҧон, ҳтәыла ахақәҭреи ахьыҧшымреи ҳахьчеит, уи ззыҟамҵаз атәылақәагьы иҟоуп, убри амшала акрызцәазкәа апроблемақәа рызцәырҵит. Убри аҟынтә, ари азакәан аҳәынҭқарра ахьыҧшымра арҕәҕәароуп изызку, евроинтеграциеи абри азакәан адкылареи изакәызаалак альтернативак рымам. Ари азакәан ҳадҳамкылар, атәыла ахьыҧшымра аганахьала апроблемақәа ҳазцәырҵуеит, евроинтеграциа аганахьалагьы апроблема ҳазцәырҵуеит.
Ателееилахәыра BMG, Гига Бебиа - Ҳаҭыр зқәу Иракли, раҧхьа иргыланы, шәара ажәлар шәжьеит. Избанзар, адипломатиатә корпус ахаҭарнакцәа иацы „Имеди" ажурналист иқәлара иақәҿрымҭит ҳәа шәҳәеит. Евроеидгыла ацҳаражәҳәаҩ аҳәамҭа ҟаҵаны, ари афакт дақәыӡбит.
Аҧыза-министр - Шәара амц шәҳәоит, ус зысҳәогьы шәасҳәоит. Реалра иуҳәозар, Евроеидгыла ацҳаражәҳәаҩ ари афакт ақәыӡбара иазкны аҳәамҭа ҟаимҵеит. Шәара ижәдыруеит азеиҧш стандарт шыҟоу. Амчылара афакт аныҟалалак, ишаҧу еиҧш, аргама аҳәамҭақәа ҟарҵоит. Абри аконкреттә ҭагылазаашьаҿы ажурналист Евроеидгыла ацҳаражәҳәаҩ диазҵааит. Ааи, ажурналист изы амчылара иазкны диазҵааит, аха, ацҳаражәҳәаҩ конкретла ари афактаз акәымкәа, азеиҧш аҳәамҭа ҟаиҵеит, иара иҧашу еиҧш, амчылара дшақәшаҳаҭым. Убри аҟынтә, сара сакәымкәа, шәара шәоуп амц зҳәаз.
Ателееилахәыра BMG, Гига Бебиа - Шәара ишышәҳәаз ала, мраҭашәаратә партниорцәа шәара еиқәшәыршәаз азакәан аурыс закәан шакәу азы аргументкгьы рызцәырымгеит. Нас, дара уи ақырҭуа, америкатә ма европатәи азакәан шакәу агәра ргаратәы изыҟашәымҵеи, насгьы, абри аҩыза азакәан Америкеи, Евроеидгылеи, Франциеи иҟоуп ҳәа анышәҳәо ақырҭуа жәлар, Қырҭтәыла ауааҧсыра уи агәра ргаратәы изыҟашәымҵеи, мраҭашәаратә ҳпартниорцәа изырҳәоит ҳара уи еиҧш азакәан ҳамам ҳәа. Шәара ишәыдышәкыло азакәан Қырҭтәыла евроинтеграциа иаҧырхагахар, ҳҭоурыхтә алхра аҧыхразы аҭакҧхықәра згода?
Аҧыза-министр - Имарианы аҭак шәысҭоит. Раҧхьа иргыланы, исҳәар сҭахуп, америкаа ҳзакәан шәара шәзакәан еиҧшым ҳәа ианҳарҳәо, уи ииашоуп, избан? - дара рзакәан иаҳа иџьбароуп. Дара рзакәан ала иазҧхьагәаҭоуп ауаҩы ашьауҕатә ҭакҧхықәра идҵара, ашьауҕатә ашьҭацалара, иашьашәалоу асубиект атәым агент иаҳасабала ашәҟәы иҭагалара. Иџьбараӡоу арегулиациақәа рымоуп. Ари аганахьала ҳзакәанқәа еиҧшым, избанзар, уаҟа астандартқәа акырӡа иаҳа иҳаракуп. Еврокомиссиа алахәылацәа иргәаҧхаз афранцыз проектгьы убас ауп ишыҟоу. Дара рзакәанқәа иаҳа иџьбароуп. Еврокомиссиа алахәылацәа арҭ азакәанқәа ргәаҧхеит, Еврокомиссиа иаҳа иџьбароу азакәанқәа ргәаҧхозар, ҳара ҳзакәан европатәи апринципқәа излаҿагылои. Дара рзакәан ҳара ҳзакәан аасҭа иаҳа иџьбароуп, аха, Еврокомиссиаҿ ирҳәеит дара рзакәан бзиоуп ҳәа. Уи парадоксуп. Иаҳа иџьбароу азакәан иадҳәаланы Евроеидгыла анагӡаратә структура хадаҿы ирҳәеит ари азакәан бзиоуп ҳәа, нас, ҳара иҳарҳәоит шәзакәан бзиаӡам ҳәа. Агәра дшәырга ҳәа шәҳәеит, адискуссиа ҟамлар уи злаҟаҳҵои?! Иааны, аргументк рымамкәа иҳарҳәоит. Аргументкгьы ҳмаҳаит. Шәара аргама аргументк шәаҳама ақырҭуа закәан зҽеим, уи изаҿагыло? Абри аҩыза аргумент зыҟалом. Аргументк иҟоуп, аха ирзышьақәдырҕәҕәом ҳәа угәы иаанагар ауеит, аха, уи акәӡам проблемас ирымоу, аргумент иҟаӡам, убри азоуп уи ашьақәырҕәҕәара зрылымшо. Аргумент зыҟалом, избанзар, ари азакәан акоуп иану - NGO-қәа аҧара анырго, ауаа ирарҳәароуп аҧара ахьынтәааргаз, насгьы, ишнырхуа. Уи цәгьазар ҟалома, европатәи астандартқәа ирышьашәаламзар ҟалома? Дара аҵаҵгәыркра рцәыуадаҩуп ҳәа уҳәар ауеит, аха, уи акәӡам проблемас иҟоу. Проблемак ауп ирымоу, аргумент иҟам, убри аҟынтә, аргументқәа рыла изҳацәажәом. Нас, ирҳәо зырҳәо интересс ишәымазар, ишәасҳәоит, - аҧара аныхраан аартызаара аӡәгьы игәаҧхом. Иаҳҳәап, ҳаиҳабыраҿы, ҳинициативала ари аӡбара ҳадаҳкылеит, аха, ҳара ибзианы еилаҳкаауан аартызаара ахатә ашәарҭарақәа шацу. Иаҳҳәап, ақәҵарақәа зегьы аргама рцәыргара иазкны аӡбара анҳадаҳкыла, мчыбжьык анеҩс, ателееилахәырак, изакәызаалак шьаҭак шыҟамызгьы, ақәҵарак иадҳәаланы аспекулиациа иалагеит. Аусқәа зегьы ицқьаны ишыҟаҳҵогьы, ҳаргьы уи ҳзыманшәалам. Дарбанзаалак аӡәы џьара аҧара алеиҵозар, аартызаара иҭахым, уи еилкаауп, ҳара ҳхатә интересқәа ҳамами. Адонор иҧара аргаматәра иҭахымзар ҟалап, аха, ҳара уи ҳзақәшаҳаҭхом. Иахьа ҳтәылауаа изакәызаалак информациак рымам, иаҳҳәап, „Франклин иклуб", „Ҧхашьароуп" ма даҽа арадикалтә еиҿкаарак аҧара ахьынтәаарго, насгьы ари аҧара ишнырхуа азы. Шәара интересс ишәымаӡами? Иаҳҳәап, Қырҭтәыла ақыҭанхамҩа аҿиара иазку апроектқәа иҟоуп. Атәым мчы иҟоуп, аконкреттә ҭагылазаашьаҿы Евроеидгыла, Америка аиҳабыра уҳәа, убас егьырҭгьы. Дара Қырҭтәылаҿ ақыҭанхамҩа аҿиара иазҿлымҳауп. Абри аҭагылазаашьаҿы аҧара згаз аконкреттә аиҿкаара аҧара рызҭаз атәым мчы абри агәыҳалалратә интерес мҩаҧнагоит. Иаҳҳәап, аиҳабыра ақыҭанхамҩа аҿиара аҧара аларҵар, ари аиҿкаара ҳтәылаҿы ақыҭанхамҩа арҕәҕәара иазку ҳинтересқәа мҩаҧнагоит. Аха, иаҳҳәап, аиҳабыра, ҳтәылаҿы иарбанзаалак арелигиатә аидҵара ақәлара хықәкыс измоу аиҿкаара аҧара арҭар, ари аиҿкаарагьы ҳинтересқәа мҩаҧнагоит, аха, иәхарҭам аинтересқәа мҩаҧызго аиҿкаарахоит. Аартызаара зызкуи - ажәлар ирдыруазароу аинтерес бзиа ахьыҟоу, аинтерес цәгьа ахьыҟоу. Агәра ганы сыҟоуп ари аҧара аиҳара, 70-80% аҟара, аинтерес бзиақәа рзы ишнырхуа - ақыҭанхамҩа аҿиара, зылшарақәа амҷу ауааҧсыра рыцхраара, убас егьырҭгьы. Аха 20-30% аҧара ихәарҭам аинтересқәа ирызкуп. Иахьа Қырҭтәыла ауааҧсыра ари афинансыркра иазкны аинформациа рымам, ари аинформациа џьаргьы ишәзыбом. „Ҧхашьароуп" ма „Дроа" ринформациа цәырыргама?
Ииашам аинформациа ашьаҭала ҳара ииашамкәа аҳәара ҳзықәдыргылон, уигьы ҳгәалашәоит, абри аҩыза афактқәагьы иҟан. Ишәгәалашәозар ҟалап, усҟан иҟалаз сыздырӡом, иржьазар ҟалап, 27-ҩык ацҳаражәҳәаҩцәа адемаршла, Қырҭтәыла аиустициа аминистр изнеит, ҳара Саакашвили ишьра ҳгәы иҭазшәа аларҵәара зауз аинформациа амшала. Евроеидгылагьы абри аҩыза агха рыхьыр ауеит. 27-ҩык ацҳаражәҳәаҩцәа адемарш ҧаршеи аҟаҵара рыдарцалеит. Џьоукы ирҳәо акәӡам аус злоу, уара уинтересқәа зеиҧшроу ауп ихадоу.
Иаҳҳәап, аполитикатә партиа - „Дроа" еиҿнакааит икоммерциатәым аиуристтә хаҿы ҧаршеи, дара рҭыӡҭыҧ, рнапхгаҩцәа, „Феисбуқ" даҟьа, уҳәа, зегьы ак акәын ирымаз, европатәи фондк 2-3 шықәса рыҩныҵҟа абри икоммерциатәым аиуристтә хаҿы аҧара азоунажьҭуан, ари аҧара агранттә проектқәа ракәӡам изызкыз. Аџьаусҧсеи аофисқәеи рзы аҧара рырҭон. Уи џьаргьы ианымызт. Зны Хоштариа илымхаҳәеит, „Феисбуқ" аҳгьы ианылҵеит алхратә лкампаниаз EED аҟынтә аҧара шлоуз, уи азыҳәан ҭабуп ҳәа ралҳәеит. Машәырла еилаҳкааит, уи џьаргьы ианым, иахьагьы изакәызаалак информациак жәбараны шәыҟам. Аҧара аазышьҭда, шаҟа аарышьҭыз, иззаарышьҭыз, аха, машәырла ишеилаҳкааз ала, Хоштариа лполитикатә партиа закәандарала, европатәи фондк аҟынтә аҧара аиуан. Иахьа Қырҭтәыла ауааҧсыра абри аҩыза афактқәа ирызкны аинформациа рымам. Абри аминималтә информациа шәызҭаша азакәан иҟазар шәҭахыми? Нас, ари азакәан зышәгәамҧхои?!
Ателееилахәыра BMG, Гига Бениа - Аартызаара акәзар хадара злоу, азакәан изанышәымҵеи иҳәынҭқарратәым аиҿкаарақәеи амедиахархәагақәеи иаҳа иаартызароуп ҳәа, дара ироуа аҧара аҟынтә 80% ҳтәылаҿы аус бзиақәа рзы инырхуазар, 20% рымшала зегьы атәым интересқәа рымҩаҧгаҩцәа ҳәа рзуҳәар ҟалома? Ажәлар уи ргәаҧхом, уи иақәшаҳаҭым.
Аҧыза-министр - Изыргәамҧхои, уи афакт аконстатациоуп. Афакт аконстатациа закәуи? Сара атәым мчы соуп, иаҳҳәап, Евроеидгыла, Швециа, ма Исландиа аиҳабыра салоуп. Уи атермин актәи ахәҭа ауп. Аҩбатәи ахәҭаҿы иаҳәоуп сара аинтерес сшымоу. Аконкреттә факт аҿы аинтерес бзиоуп, даҽа тәылак аҿы ақыҭанхамҩа аҿиара сазҿлымҳауп, ари аинтерес сзымҩаҧнагоит сара сҟынтә аҧара зауа аконкреттә аиҿкаара. Убри аҟынтә, атәым мчы - афакт аконстатациоуп. Аинтересқәагьы афакт аконстатациоуп, аинтересқәа рымҩаҧгарагьы афакт аконстатациоуп, аинтерес бзиагьы аинтерес цәгьагьы. Ҽакала иаҳҳәозар, сара ақыҭанхамҩа сеиҷаҳауазар, ари аиҿкаара сара сзы аинтерес бзиа мҩаҧнагоит, аха, иаҳҳәап, аиҿкаара „Ҧхашьароуп" Апатриархиа иажәылозар, ари аиҿкаара аинтерес цәгьа мҩаҧнагоит. Араҟа ихадоу акоуп - аартызаароуп ихадоу. Атәым мчы аинтересқәа мҩаҧызго аиҿкаара - афакт аконстатациоуп, егьирахь, ибзиоу ицәгьоу, уи аинтересуп, уи аанарҧшуеит аартызаара. Убри аҟынтә, ари азакәан иаҿоургылаша изакәызаалак аргументк иҟам. Араҟа акоуп иҟоуп, афакт аконстатациа, аконкреттә аиҿкаара атәым мчы аинтересқәа мҩаҧнагоит, ари аинтерес ибзиоу ицәгьоу аӡәгьы иҳәом, уви еиҳангьы, ҳара иаартны иаҳҳәеит аинтересқәа реиҳара шыбзиоу, ақыҭанхамҩа аҿиара, зылшарақәа маҷу ауааҧсыра рыцхраара уҳәа, убас егьырҭгьы. Арҭ аинтересқәа бзиоуп. Ҳажәлар акоуп еилыркаауа, аинтересқәа ибзиоу ицәгьоу еилыркаауеит. Уаҳа акгьы. Убри аҟынтә, аиашаз, ари азакәан иаҿоургылаша аргументк иҟам.
Ауаажәларратә дырраҭара, Ана Бролаӡе - Иҳәынҭқарратәым аиҿкаарақәа рыхәҭак акомитеттә азыӡырҩрақәа раангьы ирҳәеит атәым интересқәа рымҩаҧгаҩ ҳәа абри астатус адыргақәҵа аҳасабала ишазныҟәо, дара азыӡырҩрақәа раангьы ажәалагала ҟарҵеит, иаҳҳәап, атәым финансқәа зауа аиҿкаарақәа ҳәа атермин ашьақәыргылара иазкны, уи астигматизм ахылҵуамызт. Аиҳабыра ари ажәалагала адкылара иазыхиоума? Сара даҽак интересс исымоуп, - ари апроцесс аҵыхәанӡа инаҳгоит, уи аҳәынҭқарра аинтересқәа ирыҵанакуеит ҳәа ианышәҳәо, уи аамҭазы, акциаҿы игылоу ауаа ари азакәан амч аиур ҟалом ҳәа рҳәоит, ари азакәан раҳаҭыр ланарҟәоит ҳәа ргәы иаанагоит, урыстәылатәи азакәан ҳәа иашьҭоуп. Акциақәа нагӡахоит, иаҳа ирацәаны ауаа еизоит, игәааны ишыҟоу ишәдырдырырц рҽазыркуеит, арҭ амшқәа рзгьы убри ауп иаабо. Шәгәы ишҧаанаго, абарҭ апроцессқәа ишҧамҩаҧысуа, азакәан иадгылогьы, иаҿагылогьы, ганкгьы ахьаҵра ргәы иҭам, абри зегьы шәышҧахәаҧшуа?
Аҧыза-министр - Абарҭ ареволиуциатә процессқәа анымҩаҧысуаз, ачынуаҩк иҳәеит иҳәынҭқарратәым аиҿкаарақәа ақырҭуа жәлар рыхьӡала ицәажәоит ҳәа. Нас, ацҳаражәҳәаҩыкгьы уи еиҭеиҳәеит. Дара рҳәоу еиқәшәаны, еиқәшаҳаҭны аҳәара иаҿын иҳәынҭқарратәым аиҿкаарақәа ақырҭуа жәлар рыхьӡала ицәажәоит ҳәа, аха, уи мцуп. Ҳара адемократиатә ҳәынҭқарра ҳауп, адемократиатә ҳәынҭқарраҿы ақырҭуа жәлар рыхьӡала ицәажәоит атәыла анапхгара. Имариоу алегитимациатә система иҟоуп, уи инақәыршәаны, ажәлар апарламент алырхуеит, апарламент лахәылацәа аиҳабыра алырхуеит. Абри ауп адемократиатә принцип иаанаго, ақырҭуа жәлар рыхьӡала ицәажәоит адемократиатә принципла иалху атәыла анапхгара мацара. Убри аамҭазы, ачынуаа, анырра змоу аконкреттә қәыҧшылара аҟынтәи, иҳәынҭқарратәым аиҿкаарақәа ақырҭуа жәлар рыхьӡала ицәажәоит ҳәа ианҳәарҳәо, зегьы ирдыруазароуп иҳәынҭқарратәым аиҿкаарақәа ақырҭуа жәлар рыхьӡала ишымцәажәо, дара атәым мчы аинтересқәа шымҩаҧырго. Уи иаанагом дара, хымҧада аинтерес бзиа ма аинтерес цәгьа мҩаҧыргоит ҳәа. Аинформациа анаадыртлак, ажәлар рхаҭагьы уи еилыркаауеит. Ҳара ари атермин алагьы амцҳәара ҳаҿагылар ҳалшоит. Еиҭасҳәар сҭахуп, ҳара афактқәа зегьы иашаны рконстатациа ҳҭахуп. Ганкахьала, афакт ҧаршеи аконстатациа иҟан, даҽала иаҳҳәозар, иҳәынҭқарратәым аиҿкаарақәа ақырҭуа жәлар рыхьӡала ицәажәоушәа ажәлар рыгәҭа атезис ҧаршеи аларҵәара рҽазыркит, уи мцуп. Аиаша шәҭахызар, абасоуп ишыҟоу - ажәлар уи рдыруазароуп, - азакәангьы аиашара шьақәнарҕәҕәароуп, арҭ аиҿкаарақәа ақырҭуа жәлар рыхьӡала акәӡам ишцәажәо, дара атәым мчы аинтересқәа рымҩаҧгаҩцәоуп. Аиашаз, аполитикатә хықәкқәа змам, иаҳҳәап ақыҭанхамҩа ахырхарҭала аус зуа аиҿкаарақәа усҟак апроблемақәа роуӡом. Ари атермин зегьы реиҳа иаргәамҵуеит ауахәама ажәылара, ареволиуциақәа рҽалархәра, Қырҭтәылаҿ арелигиатә екстремизм адгылара, ЛГБТ апропаганда уҳәа, абарҭ аусқәа знапы алакәу аиҿкаарақәа. Убри аҟынтә, аиаша ҳҳәароуп. Атерминологиа ҳалацәажәозар, атәым мчы аинтересқәа мҩаҧызго аиҿкаара - уи афакт аконстатациа мацароуп, уи хымҧада ихьчатәуп ҳәа сгәы иаанагоит.
Ауаажәларратә телехәаҧшра 1 аканал, Ана Бролаӡе - Шәгәы ишҧаанаго, апроцесс иалахәы аганқәа рпозициа рымҧсахыр, ари апроцесс иахылҵуеи?
Аҧыза-министр - Ҳара ҳзыҳәан зегьы реиҳа ихадоуп аҳәынҭқарра амилаҭтә интересқәа рыхьчара. Ажәлар рыхәҭак ииашам аинформациа шрырҭо аабозар, арҭ ауаа адәахьы идәылҵны апротест ҟарҵозаргьы, уи гәыкала иҟарҵозар, сара Шоҭа Утиашвилии Ека Квеситаӡеи иреиҧшқәоу срылацәажәом, ауаа гәыкала ари азҵаара иазныҟәозар, рызынтәгьы еиҟараны пату рықәаҳҵоит, рызынтәгьы хшыҩзышьҭра рзаауеит. Аха, ҳара, апринциптә позициак ҳамоуп, ажәлар ржьаразы аӡәгьы азин иаҳҭом. Атәыла анапхгара ақырҭуа жәлар рҿаҧхьа аҭакҧхықәра рыдуп ажәлар ринтересқәа рыхьареи ажәлар ржьара аҽазкра аҧыхреи азыҳәан. Иахьа даҽазнык аргументқәа ҳрылацәажәеит. Аргументкгьы цәыргамызт, атәымуаа аргументкгьы рызцәырымгеит, избанзар, азакәан зыцҵәгьоу рзымҳәеит, аргументқәа иҟам, аҧара зыхҭнырҵои ҳәа ҳразҵааны ақырҭуа жәлар идҳардырыр уи цәгьарак амоума. Аус бзиа ҟауҵозар, агәыҳалалратә проектқәа наугӡозар, ажәлар ирызцәуӡои. Иаҳҳәап, сара ақыҭанхамҩатә проект аҧара аласҵоит, уи азыҳәан аҧара инысхуеит, араҟа маӡас иҟои, ицәырга ахарџьқәа, аҧара зуҭаз, изруҭаз, иаартны иҳәа, ажәлар шықәсыкахь знык ари аинформациа роур, уи цәгьарас иамои? Аелементартә принцип ҳалацәажәоит. Иақәшаҳаҭхар, сареи Евроеидгыла атәылақәа рыцҳаражәҳәаҩцәеи ҳаидтәаланы, ари азакәан иадҳәаланы ҳаргументқәа ҳҳәап, ажәа шәысҭоит дара изакәызаалак аргументк шрымам, избанзар, абри аҩыза аргумент иҟам. Ацҳаражәҳәаҩцәа иазыҟаҵам, аинтеллект рызхом ҳәа сҳәом, уи акәӡам аус злоу, ари азакәан иаҿаургылаша аргумент иҟам, абри ауп. Аӡәгьы агәра сызиргом аҧара аарҧшра цәгьоуп ҳәа. Иарку аиҧыларақәа рҿы ирҳәо сызшәаҳәом, уи азин сымам. Аконкреттә аиҧыларак сазааҭгылар сҭахуп. Хҩык ацҳаражәҳәаҩцәа сырҧылеит, дара, ус баша, ажәанҵа сырҭеит, азакәан иаламцәажәеит, ҳзымеицәажәеит. Сара аргументқәа сыман, аха, дара, ус баша ажәанҵа сыҭаны, Евроеидгыла агәаанагара сарҳәеит, абри акәын ҳаиҧылара зызкыз.
Германтәыла иадҳәаланы иазгәасҭар сҭахуп - ари атәыла ацҳаражәҳәаҩ ииашам аинформациа алаирҵәеит, Германтәыла ҳаныҟаз аиҧыларақәа рыхҧагьы рҿы ари азакәан цәгьоуп, ишәыдшәымкылан ҳәа ҳарҳәазшәа иҳәеит. Бундестаг ахантәаҩы ҳаниҧылоз, азҵаара ҳарҭеит, ҳара аҭак ҟаҳҵеит. Атәыла ахада ари азҵаара уамак даргәамҵуамызт, ус баша дҳазҵаан, аҭак иаҳҭеит, уаҳа ари азҵаара даламцәажәеит, нас, ҩ-ганктәи ҳаизыҟазаашьақәа рылацәажәарашҟа ҳаиасит. Бундестаг ахада иакымкәа азҵаарақәа иман. Бундестагаҿ иколлегацәа ари азакәан шыргәамҧхо иҳәеит, уи Евроеидгыла азакәанҧҵареи апринципқәеи ирышьашәалам ҳәа иҳәеит. Убри анеҩс, сара саргументқәа иасҳәеит, нас иара иҳәеит ари азҵаара алацәажәара наҳагӡоит ҳәа. Шәхахьы ишәзаагома, Германтәыла апарламент ахантәаҩы шәизнеиуеит. Егьырҭ атәылақәа рҿы ҳколлегацәа миллионла азҵаарақәа рымоуп. Апарламент ахантәаҩы иоума, аканцлер иоума, аӡәгьы ари азакәанпроект дамыҧхьацт. Ақырҭуа закәан иамыҧхьацт. Апарламент ахантәаҩы аинформациа ирҭан, уи ашьаҭала азҵаара иқәиргылеит. Аканцлер саниҧылоз, иара иҳәеит азакәан ҽеим, ишәыдшәымкылан ҳәа, ус шиҳәаз шьақәсырҕәҕәоит. Ацҳаражәҳәаҩ иалаирҵәаз аинформациа ииашамызт. Иара аинформациа цқьа еиликаар акәын, саргьы дсазҵаар ҟалон, усҟан аинфомациа ҧаршеи аларҵәара иқәшәомызт. Апартиа „Лело" алахәылацәа дрыцны алхратә агитациа ихы алаирхәоит, ари аинформациа уаҟа иоузар ҟалап, исыздырӡом. Аиашаз, аканцлер иҳәеит ари азакәан Евроеидгыла апринципқәа ирышьашәалам ҳәа сгәы иаанагоит ҳәа. Аха, егьырҭ 2 еиҧыларак рҿы ус еиҧш акгьы ҟамлеит. Германтәыла аканцлер иоуп уи зҳәаз. Ари азҵаара иадҳәаланы аргументк иасҳәеит. Еврокомиссиа ари азакәан ахәшьара бзиа анаҭеит ҳәа иасҳәеит. Иара ишиҳәаз ала, Еврокомиссиа азакәангьы афранцызтә закәангьы игәаҧхом. Игәаҧхом, уи еилкаауп, аха, Евроеидгыла иалоу атәыла ари азакәан ишаднакылазгьы, Евроеидгыла алахәылас иаанхеит. Франциа уи азыҳәан акритика азырымуит. Убри аҟынтә, уигьы аргументым, уи еилкаауп.
Азакәан аҵакы иадҳәаланы Шольц иасҳәеит ари азакәанла акызаҵәык мацара ишазҧхьагәаҭоу, есышықәсатәи адекларациақәа. Ари азҵаара иадҳәаланы ҳгәаанагарақәа еибаҳҳәеит, анеҩс, аделегациақәа рылахәылацәа рҽалархәрала ҳаиҧылеит, ари аиҧылараҿгьы даҽазнык ҳаргументқәа цәырызгеит. Адискуссиа мҩаҧгамызт. Заанаҵы ирмазеиз атекст иҟан, уигьы абжьааҧнытә практикоуп, уи азыҳәан аӡәгьы гәыбҕан узиҭом, ҳәарада, абрифинг аҿы ари атекст даҧхьеит. Убри азоуп изысҳәо аргама адискуссиа амҩаҧгара аҵакы ду шамоу. Ганкала аҳәамҭақәа рыҟаҵара ииашам, насгьы, арҭ аҳәамҭақәа аргументқәа рымамзар. Уи Алеко Елисашвили иҟаиҵаза еиҧшуп, ҧшьала ганла днеины, адепутат диҿасит. Маӡала ганла анеира ииашам. Аӡә аргументк имазар, ихатә позициа имазар, уаҧхьа дгыланы, уаҟа уҟны адискуссиа мҩаҧигароуп. Жәакала иуҳәозар, Елисашвили иҟаиҵаз аҟаҵара ҟалом. Убри аҟынтә, ҳара аганқәа зегьы ирыбжьаагоит, шәааи ҳаидтәаланы ҳаицәажәап. Иахьа абра ацҳаражәҳәаҩцәа иҟоуп. Ари азакәан иаҿаургылаша аргументк рымазар, ҳара иаарту адискуссиа арежимаҿ уи алацәажәара ҳазыхиоуп. Ацҳаражәҳәаҩцәа ари ажәалагала иақәшаҳаҭхап ҳәа сгәыҕуеит. Германтәыла ацҳаражәҳәаҩ ихаҭа „Лело" алидерцәа Болнисиҟа дрыццеит, дара апартиатә визит рыман. Уи бзиам. Сара уажәы даҽа зҵааракахь сиасыр сҭахым, аха, ҳәарада, ииашамкәа иҟаиҵеит, раҧхьа иргыланы, уи ииашам, избанзар, Хаӡараӡе иуаа қьырала игеит, насгьы, уи азмырхаӡакәа, аполитикатә кампаниа аҳәаақәа ирҭагӡаны Хазараӡе Болнисиҟа диццеит. Уи ииашам. Убри аҟынтә, сара уамашәа избом арадикалтә партиак ахаҿы қьырала аиҭагаҩс дахьрымаз.
Ателееилахәыра Постиви, Нуца Корошинаӡе - Аҵыхәтәангтәи амшқәа рзы Европарламент аҳәамҭақәа рацәа ҟанаҵеит, дара ареволиуциазгьы ааҧхьара ҟарҵеит, шәара уи иахышәҳәаауеи? Иара убас, шәара "аартызаара иадҳәаланы" анырра змоу амчқәа рыӡбахә шәҳәеит, иҟалозар, ари азҵаара иаҳа инарҭбааны шәахцәажәа.
Аҧыза-министр - Абри атәылаҿ аӡәы ареволиуциа иҭаххар, шәара ишәгәалашәоит 2012 шықәсазы, апрактикала, ареволиуциатә алхрақәа шымҩаҧгаз, ақырҭуа жәлар атәыла анапхгара рыҧсахит, аха, жәаҳәарада, атәыла анҭыҵынтә аҽалагалара ала абра аӡәгьы ареволиуциа зымҩаҧигом. Аха, ари ахырхарҭала иҵегьы иҟаҵатәу рацәоуп, абри аҩыза аҽазкрақәа раҧыхроуп зыӡбахәы ҳәоу азакәан зызку. Еиҭасҳәар сҭахуп, аӡәы Қырҭтәылаҿ аилаҩынтәра аиҿкаара иҭахызар ҟалап, аха, атәым анырра аартызаара еиқәҳаршәар, абри аҩыза ашәарҭарақәа акырӡа имаҷхоит, ари азакәан ахырхарҭақәа рацәа рыла алҵшәа бзиа ахылҵуеит. Анапхгара ззыруа асубиектқәагьы сырзааҭгылар сҭахуп, адетальқәа срылацәажәом, ажәлар ари азҵаара иадҳәаланы уажәшьҭа зегьы рдыруеит, атәым мчы аинтересқәа мҩаҧызго аиҿкаара аус бзиақәа ҟанаҵозар ауеит, анырра бзиазар, аха, анырра цәгьазар, ари аиҿкаара аус цәгьақәа ҟанаҵоит. Аха, Қырҭтәыла иҟоуп, даҽа терминк схы иасырхәоит - атәым анырра агентцәа, ҳара уи ҳзақәшаҳаҭхом, рыцҳарас иҟалаз, абарҭ асубиектқәа, ишиашо, ҳмилаҭтә интересқәа ирҿагылоуп.